رسانههاي نوين و كاركرد آنها در افزايش مخاطب
زهرا نژادبهرام
انقلاب اطلاعاتي تحولي شگرف در عرصه مخاطبان رسانهها ايجاد كرد كه با شكلگيري نزديك به يك دهه در رسانههاي نوين اين مهم به انقلابي در مخاطبان نيز مبدل شده است. آخرين آمارهاي استفاده مخاطبان از رسانه كه بعد از ورود تلويزيون(1) به عرصه رسانهها شتابي گسترده پيدا كرد و بخشي از زندگي انسانها شد بازهم كساني بودند كه در عرصه مخاطبجويي اين رسانه راهي ديگر براي ارتباط برقرار ميكردند اما امروز براساس آمارهاي متعدد در عضويت افراد در شبكههاي اجتماعي و ميزان استفاده مردم از رسانه تحولي خاص ايجاد شده عضويت نزديك به يك ميليارد نفر در شبكههاي گوناگون و بهرهگيري از رسانه موج ديگري در كسب مخاطب را براي رسانه راهاندازي كرد كه شايد كمنظير باشد. براساس شاخص جهاني وب، در يك روز معمولي ۱۲ درصد مردم از تلويزيون، ۱۰ درصد از راديو، ۱۲ درصد از مطبوعات آنلاين، ۲۸ درصد از شبكههاي اجتماعي، ۱۳ درصد ميكروبلاگينگ و ۹ درصد از وبلاگها استفاده ميكنند. در اين ميان، فقط ۱۷ درصد مردم به انجام كارهاي ديگر مشغولند. اين آمار نشان ميدهد كه اطلاعات موجود در رسانه (درست يا غلط) تاثير زيادي بر افكار مردم ميگذارند (2). «انجمن جهاني روزنامهها و نشريات خبري» (WAN-IFRA) چندي پيش در يك گزارش ويژه توضيح داد روزنامهها در مقايسه با صنعت فيلم يا كتاب بسيار قويتر عمل ميكنند و در حال حاضر ۲.۷ ميليارد نفر از مردم جهان بهصورت روزانه روزنامه مورد نظر خود را خريداري ميكنند و همچنين ۱.۳ ميليارد نفر هم مطالب منتشر شده در روزنامه مورد نظرشان را روي اينترنت دنبال ميكنند. با اين توضيح ميتوان گفت ۴ ميليارد نفر از مردم جهان هر روز روزنامه ميخوانند و اين اتفاق بسيار قابل ملاحظه است(3). با اين نگاه به نظر ميرسد دايره بهرهوران از رسانهها روز به روز بيشتر و بيشتر ميشود خصوصا اينكه اينترنت ابزاري ارزان و در دسترس براي بهرهگيري از اخبار و.... است و روزنامه يا خبرگزاريها يا تلويزيون و راديو تنها وسيله ارتباطي نيستند يعني دايره مخاطبان افزايش پيدا كرده است.
براساس مطالعات موسسه اِستاتيستا، سرعت رشد كاربران شبكه اجتماعي اينستاگرام به عنوان بستري براي به اشتراكگذاري آسان تصوير افزايش چشمگيري داشته است. براساس اين گزارش تعداد كاربران اين شبكه طي مدت ۵ سال بيش از ده برابر رشد داشته و از تعداد ۹۰ ميليون كاربر در يك ماه در سال ۲۰۱۳ به تعداد يك ميليارد كاربر فعال در همين بازه زماني در سال ۲۰۱۸ رسيده است. اين ميزان رشد، استقبال روزافزون كاربران غيرحرفهاي را در استفاده از اين شبكه (نشان ميدهد. مطابق دادههاي استخراج شده، تا ابتداي سال ۲۰۲۰ بالغ بر ۵۰ ميليارد تصوير در اين اينستاگرام منتشر شده و همچنين روزانه بيش از ۱۰۰ ميليون عكس و فيلم در بستر اين شبكه به اشتراك گذاشته ميشوند. امروزه دسترسي افراد به اين شبكهها به اندازه فاصله انگشتان يك دست با صفحه موبايل خودشان است؛(4) اگر در گذشته اخبار و گزارشها توسط افراد حرفهاي و با ملاحضاتي خاص به تحرير در ميامد اكنون اين مخاطبان هستند كه به آساني اخبار و تصاوير و... را به اشتراك ميگذراند و اين همان انقلاب مخاطبان است كه بستري از زندگي جديد را به روي انسان گشوده است
مخاطب جديد و پر شمار عرصهاي است كه كاركزد رسانه را از عضوي بيروني به هويتي دروني مبدل كرده است ميزان ساعاتي كه افراد از رسانههاي نوين استفاده ميكنند شايد تعجببرانگيز باشد؛ بر اساس نظر سنجي ايسپا در مرداد 1400 بيش از 44 درصد كاربران بهطور دائمي در شبكه اجتماعي واتس اپ هستند و بيش از 40 درصد چند بار در روز به ان سر ميزنند اين مهم در ميزان كمتر ي براي ساير شبكههاي اجتماعي نظير اينستا و تلگرام و .... قابل مشاهده است(5) در نهايت به نظر ميرسد مخاطبان روز به روز براي رسانهها افزايش يافته است و با ورود به دوره رسانههاي نوين اين افزايش جهشي چشمگير پيدا كرده كه شايد نسبت به تلويزيون بهرغم استقبال بينظير مخاطبان در جهان توانسته باشد گوي سبقت را از آن بربايد. اما اين مساله رقابت نيست كه اهميت دارد اين مساله مخاطب زياد رسانههاست كه جايگاه آن را بيش از پيش جديتر ميكند و قدرت آن را بيشتر و بيشتر ميكند چرا كه قدرت رسانه در مخاطب است!
1- در دهه 90 حدود 98 درصد خانوادههاي اين كشور حداقل داراي يك تلويزيون بودند و بهطور ميانگين روزانه 7 ساعت به تماشاي آن ميپرداختند. تلويزيون در كمتر از 50 سال توانسته بود از يك اختراع عجيب و جديد به يكي از ملزومات اصلي هر خانهاي تبديل شود.
https: //www.plaza.ir/140007/205159/history-of-the-television/.
2- https: //www.mehrnews.com/news/5395518/
3- https: //www.eghtesadonline.com
4- https: //techrasa.com/fa
5- https: //www.google.com/imgres?imgurl=